Verantwoordelijkheid en Wetgeving
Volgens de Arbowet en het Arbobesluit is de werkgever verantwoordelijk voor een effectief veiligheidsbeleid en de naleving daarvan. Sinds januari 2011 is de NEN 3140-norm bepalend voor de veilige bedrijfsvoering van elektrische installaties. De Inspectie SZW gebruikt deze norm als richtlijn voor veiligheid op de werkvloer.
Arbobesluit en NEN 3140
Er bestaat een misverstand dat technische medewerkers verplicht een NEN 3140 training moeten volgen, waarna de organisatie automatisch vrijgesteld is van aansprakelijkheid. Dit is niet correct. Het geven van instructies is slechts een onderdeel van een breder veiligheidsbeleid.
De implementatie van NEN 3140 vereist veel meer dan alleen instructies. Het begint met een gedegen organisatie en het effectief integreren van de norm in je bedrijfsvoering.
Arbobesluit en Instructie
Volgens bepaling 3.5 van het Arbobesluit moeten medewerkers die werken met of in de nabijheid van elektrische gevaren specifiek worden geïnstrueerd en bevoegd verklaard voor hun werkzaamheden. NEN 3140 biedt praktische richtlijnen over hoe deze instructies in de praktijk moeten worden toegepast.
Binnen een organisatie moet duidelijk zijn welke taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden medewerkers hebben bij werkzaamheden met elektrische risico’s. Een bewezen methode is het opzetten van een aanwijsbeleid volgens NEN 3140. Elke medewerker die met elektrische gevaren te maken heeft, ontvangt een zogenaamde “aanwijzing” van de werkgever.
Aanwijsdocument
Het aanwijsdocument (conform bijlage D van NEN 3140) bevat ten minste de volgende informatie:
- Naam, geboortedatum en functie van de persoon
- Aanwijsnaam (VOP, VP, PL, WV of IV)
- Ingangsdatum en eventuele einddatum
- Installaties of delen van installaties waaraan de medewerker mag werken
- Soort werkzaamheden (elektrotechnische, niet-elektrotechnische, bedieningswerkzaamheden) die verricht mogen worden
- Werkruimtes of omgevingen waar de werkzaamheden mogen plaatsvinden
- Overzicht van verantwoordelijkheden en bevoegdheden
- Lijst van benodigde gereedschappen, hulpmiddelen, meetapparatuur en PBM’s
- Plaats en datum van aanwijzing
- Handtekeningen van de aanwijzer en de aangewezen persoon
Niveaus van Aanwijzing
NEN 3140 beschrijft vier niveaus van aanwijzingen:
1. Voldoende Onderrichte Persoon (VOP)
Een medewerker die voldoende is geïnstrueerd om eenvoudige elektrotechnische en niet-elektrotechnische werkzaamheden veilig uit te voeren. Bijvoorbeeld huismeesters of heftruckchauffeurs.
2. Vakbekwaam Persoon (VP)
Een medewerker met relevante opleiding of ervaring die zelfstandig specifieke werkzaamheden met elektrische risico’s kan uitvoeren. Denk aan servicemonteurs en TD-medewerkers.
3. Werkverantwoordelijke (WV)
Deze persoon is verantwoordelijk voor de veiligheid bij werkzaamheden met elektrische risico’s en zorgt ervoor dat medewerkers veilig kunnen werken en de naleving wordt gecontroleerd.
4. Installatieverantwoordelijke (IV)
De Installatieverantwoordelijke beheert alle elektrische installaties en arbeidsmiddelen, inclusief onderhoud, inspectie en toezicht.
Trainingen
Een effectieve NEN 3140 training moet worden afgestemd op de taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden zoals vastgelegd in de aanwijzing. De training moet aansluiten bij de specifieke werkzaamheden en organisatie van het bedrijf. Een standaard training voldoet vaak niet aan de specifieke eisen van jouw organisatie.
“Een goede NEN 3140 training is dus niet alleen helder en relevant, maar ook specifiek gericht op jouw werkzaamheden binnen jouw bedrijf.”
Hoe Begin je?
Om een effectieve aanwijzing te maken, moet er eerst een NEN 3140 beleid binnen de onderneming zijn. Het moet duidelijk zijn wie welke werkzaamheden met elektrische risico’s mag uitvoeren en wie verantwoordelijk is voor elektrische installaties en arbeidsmiddelen.
Ingenium dé Opleider helpt bedrijven bij de implementatie van NEN 3140 door middel van de volgende stappen:
1. Stap 1: Inventarisatie
Onderzoek de huidige status van de bedrijfsvoering op basis van gesprekken met leidinggevenden en medewerkers. Stel vast welke medewerkers werkzaamheden met elektrische risico’s uitvoeren en welke verantwoordelijkheden en bevoegdheden zijn vastgelegd. Ontwikkel een conceptmatrix die de medewerkers groepeert in WV, IV, VP en VOP met bijbehorende bevoegdheden en taken.
2.Stap 2: Beleid Opstellen
Bespreek de conceptmatrix en stel beleid op voor zaken die nog niet geregeld zijn, zoals de aanstelling van installatieverantwoordelijken en werkverantwoordelijken. Bepaal welke taken medewerkers mogen uitvoeren, welke hulpmiddelen nodig zijn en hoe deze veilig worden beheerd.
3. Stap 3: Instrueren van Medewerkers
Ontwikkel een instructiebeleid waarbij medewerkers periodiek worden geïnstrueerd over elektrische risico’s in hun werkomgeving. De praktische training moet gericht zijn op de specifieke taken waarvoor medewerkers bevoegd zijn. Dit zorgt voor een wezenlijke verbetering van de veiligheid op de werkvloer.
Door deze stappen te volgen, kun je ervoor zorgen dat jouw bedrijf voldoet aan de NEN 3140 eisen en de veiligheid van je medewerkers waarborgt.
Welke cursussen volg ik?
Ingenium dé opleider verzorgt NEN 3140 cursussen op drie manieren:
- De traditionele VOP NEN 3140, VP NEN 3140, IVWV NEN 3140, Keuren elektrische arbeidsmiddelen NEN 3140 en inspectie elektrische installaties NEN 3140 op onze geplande data en locaties
- Dagelijks verzorgen onze docenten de voorgaande cursussen ook op in-company basis. In dit geval worden de onderwerpen en het praktijkdeel afgestemd op uw werkzaamheden
- Sinds 2020 worden de genoemde cursussen ook verzorgd door middel van een volwaardige E-learning. Wij beschikken over een e-learning VOP NEN 3140, e-learning VP NEN 3140, e-learning IVWV NEN 3140, e-learning Keuren elektrische arbeidsmiddelen NEN 3140 en een e-learning inspectie elektrische installaties NEN 3140
Alle NEN 3140 e-learnings zijn ook in de Engelse taal beschikbaar
- Instructed Person NEN 3140 (VOP NEN 3140 English)
- Skilled Person NEN 3140 (VP NEN 3140 English)
- Nominated Person in Control of the work and / or installation NEN 3140 (IVWV NEN 3140 English)
- Inspection of electrical work equipment NEN 3140
- Inspection of electrical installations NEN 1010 / NEN 3140
Meer informatie? Neem contact met ons op.