Heeft u al eens nagedacht over de moderne TNO gecertificeerde stofzuigers die gebruikt moeten worden bij betonboringen? Volgens de Inspectie SZW is kwartsstof geclassificeerd als kankerverwekkende stof. Ook houtstof van hardhout en asbest, maar ook nikkel, chroom, lasrook e.a. zijn zeer schadelijk voor de gezondheid van werknemers. Door TNO is een onderzoek uitgevoerd naar de mate van uitstoot bij gereedschappen die gebruikt worden bij de bewerking van kwarts houdende materialen. Op de site https://stofvrijwerken.tno.nl/ zijn de prestatietoetsen van deze gereedschappen in te zien.
| Activiteit | Kwartsstof in de lucht (mg/m3 ) |
| Zagen | Tot ca. 15 (= 200 x teveel!) |
| Frezen (sleuven) | Tot ca. 15 (= 200 x teveel!) |
| Frezen (vlakken) | Tot ca. 15 (= 200 x teveel!) |
| Boren | Tot ca. 2,5 (= 33 x teveel!) |
| Schuren/slijpen van vlakken | Tot ca. 15 (= 200 x teveel!) |
| Vegen | Tot ca. 1 (= 13 x teveel!) |
Bij juist gebruik van deze gereedschappen met de genoemde afzuiging, zal de blootstelling aan kwarts onder de grenswaarde blijven. Hoewel dit TNO label geen wettelijk label is maakt dit het makkelijk om aantoonbaar te voldoen aan de arbeidshygenische strategie….het gebruik van collectieve maatregelen (afzuiging) voor persoonlijke beschermingsmiddelen (stofmasker). En natuurlijk de aantoonbaarheid dat de collectieve maatregel voldoende bescherming biedt.
Wat is er dan geregeld bij asbest?
Voor de kankerverwekkende stof asbest is er een certificatie schema opgesteld voor het veilig testen, verwijderen en afvoeren van asbesthoudende materalen. In deze (verplichte) certificatie zijn ook regels opgenomen over het onderhoudt en de controle (keuren) van arbeidsmiddelen. Hoe bijzonder is het dan ook te merken dat voor de TNO gecertificeerde stofzuigers geen criteria voor controle en keuring zijn opgenomen. Bij navraag wordt de volgende bijzondere uitspraak gedaan “Goed onderhoud is belangrijk (filters etc). Een geoefend oog ziet als een stofzuiger niet meer goed functioneert (zichtbaar stof !!!)” Wie zou het accepteren als er zichtbaar asbest stof rondvliegt……..TNO accepteert het wel voor carogeen boor en zaag stof. Hoe gaan we dan keuren? In het certificatie schema voor asbest zijn de eisen vermeld voor de controle van Asbest materialen (tabel 7.11.3 Bedrijfsinrichting en bedrijfsmiddelen) als we deze combineren met de eisen aan de TNO gecertificeerde stofzuigers krijgen we een redelijk beeld over hoe we met de keuring moeten omgaan van deze bijzondere, maar “verplichte” vorm van stofzuigers. Hoewel ook accumateriaal keuring plichtig is zijn er op dit moment voor zover bekend geen accu machines op de markt met goedgekeurde stofzuigermodules. Bij accu materiaal dient daarom nog steeds een gecertificeerde stofzuiger gebruikt te worden!
Uitgangspunten voor de keuring
- De machine dient schoon en met gereinigde filters aangeleverd te worden
- Stof niet wegblazen, maar met vochtige doek afnemen
- Draag een stofmasker (P3)
Criteria voor de keuring
Basis criteria voor behuizing, bekabeling, hulhandgrepen en beveiligingen Basis criteria voor elektrische metingen (Rpe, Riso, Ivervangend of Ireëel) Visueel
- Controleer de slang op gaten en knikken
- Controleer alle pakkingen en afdicht rubbers
- Controleer vergrendelingen van behuizing en filters
- Controleer het voorfilter
- Controleer het HEPA filter indien aanwezig (minimaal H12)
Controleer of de Automatische filterreiniging functioneert indien aanwezig Controleer de zuigsnelheid aan het einde van de slang
- minimaal 75% van fabriekswaarde is
- standaard tussen 150 – 200 m3/uur
Label Gebruik:
Het label geeft aan hoeveel uur per 8-urige werkdag kan worden gewerkt zonder dat de blootstelling aan een schadelijke stof (respirabel kwarts, hardhout e.d.), gemeten in de ademzone van de werknemer, wordt overschreden. 
De blootstelling wordt getoetst aan de wettelijke grenswaarden (GSW TGG-8u) zoals vermeld op de website van de Sociaal Economische Raad (SER). Bovenstaand label heeft uitsluitend betrekking op het complete gereedschap systeem (combinatie van stofzuiger, afzuigslang, gereedschap en afzuigaccessoire) en niet om de prestatie van alleen een stofzuiger aan te duiden! Om toch de vergelijking tussen enkel de stofzuigers onderling te kunnen maken, is er speciaal voor stofzuigers een tweede label ontwikkeld. 
| Type stofzuiger | Capaciteit [m³/uur] | TNO label |
| A-klasse | C > 150 | 5 – 8 uur |
| B-klasse | C > 100 en C ≤ 150 | 2 – 4 uur |
| C-klasse | C ≤ 100 | 1 uur |
| D-klasse | Alleen voor stofzuigers voor bewerkingen met hout | |
Door: Xander ten dolle Veiligheidskundige en docent NEN 3140 en keurmeestercursussen